Great Praise of the Ten Acts of the Buddha

༄༅། །ཐུབ་པའི་བསྟོད་པ་ཐབས་མཁས་ཐུགས་རྗེ་མ། །

Great Praise of the Ten Acts of the Buddha

by Ārya Nāgārjuna

༄༅། །ཐབས་མཁས་ཐུགས་རྗེ་ཤཱཀྱའི་རིགས་སུ་འཁྲུངས། །

tabkhé tukjé shakyé rik su trung

With skilful means and compassion, you were born in the Śākya clan,

གཞན་གྱིས་མི་ཐུབ་བདུད་ཀྱི་དཔུང་འཇོམས་པ། །

shyen gyi mitub dü kyi pung jompa

Unconquerable by others, you vanquished Māra's hordes,

གསེར་གྱི་ལྷུན་པོ་ལྟ་བུར་བརྗིད་པའི་སྐུ། །

ser gyi lhünpo tabur jipé ku

Your physical form resplendent, like a mountain of gold.

ཤཱཀྱའི་རྒྱལ་པོ་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

shakyé gyalpo khyö la chaktsal lo

To you, the King of the Śākyas, I pay homage!

གང་གིས་དང་པོར་བྱང་ཆུབ་ཐུགས་བསྐྱེད་ནས། །

gang gi dangpor changchub tukkyé né

You I shall praise, who first awakened the mind of enlightenment,

བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་ཚོགས་གཉིས་རྫོགས་མཛད་ཅིང༌། །

sönam yeshe tsok nyi dzok dzé ching

Then completed the accumulations of merit and wisdom,

དུས་འདིར་མཛད་པ་རྒྱ་ཆེན་འགྲོ་བ་ཡི། །

dü dir dzepa gyachen drowa yi

And now in this age, through the vast sway of your actions,

མགོན་གྱུར་ཁྱོད་ལ་བདག་གིས་བསྟོད་པར་བགྱི། །

gön gyur khyö la dak gi töpar gyi

Have become the lord and protector of living beings.

ལྷ་རྣམས་དོན་མཛད་འདུལ་བའི་དུས་མཁྱེན་ནས། །

lha nam dön dzé dulwé dü khyen né

Homage to you that, having taught the gods,

ལྷ་ལས་བབས་ནས་གླང་ཆེན་ལྟར་གཤེགས་ཤིང༌། །

lha lé bab né langchen tar shek shing

Knew the time had come to tame the human world, and

རིགས་ལ་གཟིགས་ནས་ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་མའི། །

rik la zik né lhamo gyutrulmé

Descending from the god realm like a great elephant,

ལྷུམས་སུ་ཞུགས་པར་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

lhum su shyukpar dzé la chaktsal lo

Foresaw the family of your birth and entered the womb of Māyādevī.

ཟླ་བ་བཅུ་རྫོགས་ཤཱཀྱའི་སྲས་པོ་ནི། །

dawa chu dzok shakyé sepo ni

Homage to you, prince of the Śākyas, born after ten months

བཀྲ་ཤིས་ལུམྦིའི་ཚལ་དུ་བལྟམས་པའི་ཚེ། །

tashi lumbi tsal du tampé tsé

In the auspicious Lumbinī grove, where

ཚངས་དང་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་བཏུད་མཚན་མཆོག་ནི། །

tsang dang gyajin gyi tü tsen chok ni

Brahmā and Indra revered you, your supreme marks

བྱང་ཆུབ་རིགས་སུ་ངེས་མཛད་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

changchub rik su ngedzé chaktsal lo

Proving you were destined to be enlightened.

གཞོན་ནུ་སྟོབས་ལྡན་མི་ཡི་སེང་གེ་དེས། །

shyönnu tobden mi yi sengé dé

Homage to you, lion among men, in all your youthful vigour,

ཨ་གྷ་མ་ག་དྷར་ནི་སྒྱུ་རྩལ་བསྟན། །

agha magadhar ni gyutsal ten

Displaying your prowess in the games at Agha Magadha,

སྐྱེ་བོ་དྲེགས་པ་ཅན་རྣམས་ཚར་བཅད་ནས། །

kyewo drekpachen nam tsarché né

Where you triumphed over the proud contestants,

འགྲན་ཟླ་མེད་པར་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

drenda mepar dzé la chaktsal lo

So that not one could stand as your rival.

འཇིག་རྟེན་ཆོས་དང་མཐུན་པར་བྱ་བ་དང༌། །

jikten chö dang tünpar jawa dang

Homage to you, who, to comply with worldly convention,

ཁ་ན་མ་ཐོ་སྤང་ཕྱིར་བཙུན་མོ་ཡི། །

khana mato pang chir tsünmo yi

And avoid all misdeeds, took on a queen and courtiers

འཁོར་དང་ལྡན་མཛད་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཡིས། །

khor dangden dzé tab la khepa yi

And by acting with such skilful means,

རྒྱལ་སྲིད་སྐྱོང་བར་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

gyalsi kyongwar dzé la chaktsal lo

So you ruled the kingdom.

འཁོར་བའི་བྱ་བར་སྙིང་པོ་མེད་གཟིགས་ནས། །

khorwé jawar nyingpo mé zik né

Homage to you, who saw that saṃsāra is wholly futile,

ཁྱིམ་ནས་བྱུང་སྟེ་མཁའ་ལ་གཤེགས་ནས་ཀྱང༌། །

khyim né jung té kha la shek né kyang

Renounced the life of a householder,

མཆོད་རྟེན་རྣམ་དག་དྲུང་དུ་ཉིད་ལས་ཉིད། །

chörten namdak drung du nyi lé nyi

And, travelling through the sky,

རབ་ཏུ་བྱུང་བར་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

rabtu jungwar dzé la chaktsal lo

Ordained yourself before the Viśuddha Stūpa.

བརྩོན་པས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པར་དགོངས་ནས་ནི། །

tsönpé changchub drubpar gong né ni

Homage to you, who, intent on persevering till enlightened,

ནཻ་རཉྫ་ནའི་འགྲམ་དུ་ལོ་དྲུག་ཏུ། །

nairanjané dram du lo druk tu

For six years practised austerities on the banks of the Nairañjanā,

དཀའ་བ་སྤྱད་མཛད་བརྩོན་འགྲུས་མཐར་ཕྱིན་པས། །

kawa ché dzé tsöndrü tarchinpé

And taking diligence to its ultimate perfection,

བསམ་གཏན་མཆོག་བརྙེས་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

samten chok nyé dzé la chaktsal lo

Attained the supreme samādhi.

ཐོག་མ་མེད་ནས་འབད་པ་དོན་ཡོད་ཕྱིར། །

tokma mé né bepa dönyö chir

Homage to you, who, seeking to make meaningful

མ་ག་དྷ་ཡི་བྱང་ཆུབ་ཤིང་དྲུང་དུ། །

magadha yi changchub shingdrung du

All your efforts, made throughout beginningless time, sat

སྐྱིལ་ཀྲུང་མི་གཡོ་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་ནས། །

kyiltrung miyo ngönpar sangye né

Unmoving in the vajra posture beneath the bodhi-tree in Magadha

བྱང་ཆུབ་རྫོགས་པར་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

changchub dzokpar dzé la chaktsal lo

And awakened into true buddhahood, attaining perfect enlightenment.

ཐུགས་རྗེས་འགྲོ་ལ་མྱུར་དུ་གཟིགས་ནས་ནི། །

tukjé dro la nyurdu zik né ni

Homage to you, who, in your compassion,

ཝ་ར་ཎཱ་སི་ལ་སོགས་གནས་མཆོག་ཏུ། །

varanasi lasok né chok tu

Gazed at once upon living beings, then

ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་ནས་གདུལ་བྱ་རྣམས། །

chö kyi khorlo kor né dulja nam

Turned the wheel of Dharma in sacred places like Varānasī,

ཐེག་པ་གསུམ་ལ་འགོད་མཛད་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

tekpa sum la gö dzé chaktsal lo

And established disciples in the three vehicles.

གཞན་གྱིས་རྒོལ་བ་ངན་པ་ཚར་བཅད་ཕྱིར། །

shyen gyi golwa ngenpa tsarché chir

Homage to you that destroyed evil-minded opponents,

མུ་སྟེགས་སྟོན་པ་དྲུག་དང་ལྷས་བྱིན་སོགས། །

mutek tönpa druk dang lhejin sok

By defeating the six teachers of the tīrthikas, Devadatta and the rest,

འཁོར་མོ་འཇིག་གི་ཡུལ་དུ་བདུད་རྣམས་བཏུལ། །

khormo jik gi yul du dü nam tul

As well as the maras in Varānasī;1

ཐུབ་པ་གཡུལ་ལས་རྒྱལ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

tubpa yul lé gyal la chaktsal lo

You were the mighty sage, victorious in battle.

སྲིད་པ་གསུམ་ན་དཔེ་མེད་ཡོན་ཏན་གྱི། །

sipa sum na pemé yönten gyi

Homage to you, who performed great miracles in Śravastī,

མཉན་དུ་ཡོད་པར་ཆོ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་བསྟན། །

nyen du yöpar chotrul chenpo ten

Unmatched in their splendour in all the three realms,

ལྷ་མི་འགྲོ་བ་ཀུན་གྱིས་རབ་མཆོད་པ། །

lhami drowa kün gyi rab chöpa

And through the offerings made by gods, humans and other beings,

བསྟན་པ་རྒྱས་པར་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

tenpa gyepar dzé la chaktsal lo

Caused the teachings to prosper and increase.

ལེ་ལོ་ཅན་རྣམས་ཆོས་ལ་བསྐུལ་བྱའི་ཕྱིར། །

lelo chen nam chö la kuljé chir

Homage to you, who, to spur the lazy on to the Dharma,

རྩྭ་མཆོག་གྲོང་གི་ས་གཞི་གཙང་མ་རུ། །

tsachok drong gi sashyi tsangma ru

Left your body, though immortal and like a vajra,

འཆི་མེད་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་སྐུ་གཤེགས་ནས། །

chimé dorje tabü ku shek né

And passed into parinirvāṇa

མྱ་ངན་འདའ་བར་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

nya ngen dawar dzé la chaktsal lo

In the pure abode of Kuśinagara.

ཡང་དག་ཉིད་དུ་འཇིག་པ་མེད་ཕྱིར་དང༌། །

yangdak nyi du jikpamé chir dang

Homage to you, who, to show that you had not in reality perished,

མ་འོངས་སེམས་ཅན་བསོད་ནམས་ཐོབ་བྱའི་ཕྱིར། །

ma ong semchen sönam tobjé chir

And so that beings of the future could gain merit,

དེ་ཉིད་དུ་ནི་རིང་བསྲེལ་མང་སྤྲུལ་ནས། །

denyi du ni ringsel mang trul né

Emanated a wealth of relics, and caused

སྐུ་གདུང་ཆ་བརྒྱད་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

kudung cha gyé dzé la chaktsal lo

Your remains to be divided into eight portions.

Patrick Gaffney

Rigpa Translations, 2008

↑ Tib. ‘khor mo ‘jig. According to Sakya Paṇḍita’s Gateway to Learning (mkhas ‘jug), this is an alternative name of Varānasī.

Source

lotsawahouse.org