Great Praise of the Ten Acts of the Buddha
༄༅། །ཐུབ་པའི་བསྟོད་པ་ཐབས་མཁས་ཐུགས་རྗེ་མ། ། Great Praise of the Ten Acts of the Buddha by Ārya Nāgārjuna ༄༅། །ཐབས་མཁས་ཐུགས་རྗེ་ཤཱཀྱའི་རིགས་སུ་འཁྲུངས། ། tabkhé tukjé shakyé rik su trung With skilful means and compassion, you were born in the Śākya clan, གཞན་གྱིས་མི་ཐུབ་བདུད་ཀྱི་དཔུང་འཇོམས་པ། ། shyen gyi mitub dü kyi pung jompa Unconquerable by others, you vanquished Māra's hordes, གསེར་གྱི་ལྷུན་པོ་ལྟ་བུར་བརྗིད་པའི་སྐུ། ། ser gyi lhünpo tabur jipé ku Your physical form resplendent, like a mountain of gold. ཤཱཀྱའི་རྒྱལ་པོ་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། shakyé gyalpo khyö la chaktsal lo To you, the King of the Śākyas, I pay homage! གང་གིས་དང་པོར་བྱང་ཆུབ་ཐུགས་བསྐྱེད་ནས། ། gang gi dangpor changchub tukkyé né You I shall praise, who first awakened the mind of enlightenment, བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་ཚོགས་གཉིས་རྫོགས་མཛད་ཅིང༌། ། sönam yeshe tsok nyi dzok dzé ching Then completed the accumulations of merit and wisdom, དུས་འདིར་མཛད་པ་རྒྱ་ཆེན་འགྲོ་བ་ཡི། ། dü dir dzepa gyachen drowa yi And now in this age, through the vast sway of your actions, མགོན་གྱུར་ཁྱོད་ལ་བདག་གིས་བསྟོད་པར་བགྱི། ། gön gyur khyö la dak gi töpar gyi Have become the lord and protector of living beings. ལྷ་རྣམས་དོན་མཛད་འདུལ་བའི་དུས་མཁྱེན་ནས། ། lha nam dön dzé dulwé dü khyen né Homage to you that, having taught the gods, ལྷ་ལས་བབས་ནས་གླང་ཆེན་ལྟར་གཤེགས་ཤིང༌། ། lha lé bab né langchen tar shek shing Knew the time had come to tame the human world, and རིགས་ལ་གཟིགས་ནས་ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་མའི། ། rik la zik né lhamo gyutrulmé Descending from the god realm like a great elephant, ལྷུམས་སུ་ཞུགས་པར་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། lhum su shyukpar dzé la chaktsal lo Foresaw the family of your birth and entered the womb of Māyādevī. ཟླ་བ་བཅུ་རྫོགས་ཤཱཀྱའི་སྲས་པོ་ནི། ། dawa chu dzok shakyé sepo ni Homage to you, prince of the Śākyas, born after ten months བཀྲ་ཤིས་ལུམྦིའི་ཚལ་དུ་བལྟམས་པའི་ཚེ། ། tashi lumbi tsal du tampé tsé In the auspicious Lumbinī grove, where ཚངས་དང་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་བཏུད་མཚན་མཆོག་ནི། ། tsang dang gyajin gyi tü tsen chok ni Brahmā and Indra revered you, your supreme marks བྱང་ཆུབ་རིགས་སུ་ངེས་མཛད་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། changchub rik su ngedzé chaktsal lo Proving you were destined to be enlightened. གཞོན་ནུ་སྟོབས་ལྡན་མི་ཡི་སེང་གེ་དེས། ། shyönnu tobden mi yi sengé dé Homage to you, lion among men, in all your youthful vigour, ཨ་གྷ་མ་ག་དྷར་ནི་སྒྱུ་རྩལ་བསྟན། ། agha magadhar ni gyutsal ten Displaying your prowess in the games at Agha Magadha, སྐྱེ་བོ་དྲེགས་པ་ཅན་རྣམས་ཚར་བཅད་ནས། ། kyewo drekpachen nam tsarché né Where you triumphed over the proud contestants, འགྲན་ཟླ་མེད་པར་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། drenda mepar dzé la chaktsal lo So that not one could stand as your rival. འཇིག་རྟེན་ཆོས་དང་མཐུན་པར་བྱ་བ་དང༌། ། jikten chö dang tünpar jawa dang Homage to you, who, to comply with worldly convention, ཁ་ན་མ་ཐོ་སྤང་ཕྱིར་བཙུན་མོ་ཡི། ། khana mato pang chir tsünmo yi And avoid all misdeeds, took on a queen and courtiers འཁོར་དང་ལྡན་མཛད་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཡིས། ། khor dangden dzé tab la khepa yi And by acting with such skilful means, རྒྱལ་སྲིད་སྐྱོང་བར་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། gyalsi kyongwar dzé la chaktsal lo So you ruled the kingdom. འཁོར་བའི་བྱ་བར་སྙིང་པོ་མེད་གཟིགས་ནས། ། khorwé jawar nyingpo mé zik né Homage to you, who saw that saṃsāra is wholly futile, ཁྱིམ་ནས་བྱུང་སྟེ་མཁའ་ལ་གཤེགས་ནས་ཀྱང༌། ། khyim né jung té kha la shek né kyang Renounced the life of a householder, མཆོད་རྟེན་རྣམ་དག་དྲུང་དུ་ཉིད་ལས་ཉིད། ། chörten namdak drung du nyi lé nyi And, travelling through the sky, རབ་ཏུ་བྱུང་བར་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། rabtu jungwar dzé la chaktsal lo Ordained yourself before the Viśuddha Stūpa. བརྩོན་པས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པར་དགོངས་ནས་ནི། ། tsönpé changchub drubpar gong né ni Homage to you, who, intent on persevering till enlightened, ནཻ་རཉྫ་ནའི་འགྲམ་དུ་ལོ་དྲུག་ཏུ། ། nairanjané dram du lo druk tu For six years practised austerities on the banks of the Nairañjanā, དཀའ་བ་སྤྱད་མཛད་བརྩོན་འགྲུས་མཐར་ཕྱིན་པས། ། kawa ché dzé tsöndrü tarchinpé And taking diligence to its ultimate perfection, བསམ་གཏན་མཆོག་བརྙེས་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། samten chok nyé dzé la chaktsal lo Attained the supreme samādhi. ཐོག་མ་མེད་ནས་འབད་པ་དོན་ཡོད་ཕྱིར། ། tokma mé né bepa dönyö chir Homage to you, who, seeking to make meaningful མ་ག་དྷ་ཡི་བྱང་ཆུབ་ཤིང་དྲུང་དུ། ། magadha yi changchub shingdrung du All your efforts, made throughout beginningless time, sat སྐྱིལ་ཀྲུང་མི་གཡོ་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་ནས། ། kyiltrung miyo ngönpar sangye né Unmoving in the vajra posture beneath the bodhi-tree in Magadha བྱང་ཆུབ་རྫོགས་པར་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། changchub dzokpar dzé la chaktsal lo And awakened into true buddhahood, attaining perfect enlightenment. ཐུགས་རྗེས་འགྲོ་ལ་མྱུར་དུ་གཟིགས་ནས་ནི། ། tukjé dro la nyurdu zik né ni Homage to you, who, in your compassion, ཝ་ར་ཎཱ་སི་ལ་སོགས་གནས་མཆོག་ཏུ། ། varanasi lasok né chok tu Gazed at once upon living beings, then ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་ནས་གདུལ་བྱ་རྣམས། ། chö kyi khorlo kor né dulja nam Turned the wheel of Dharma in sacred places like Varānasī, ཐེག་པ་གསུམ་ལ་འགོད་མཛད་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། tekpa sum la gö dzé chaktsal lo And established disciples in the three vehicles. གཞན་གྱིས་རྒོལ་བ་ངན་པ་ཚར་བཅད་ཕྱིར། ། shyen gyi golwa ngenpa tsarché chir Homage to you that destroyed evil-minded opponents, མུ་སྟེགས་སྟོན་པ་དྲུག་དང་ལྷས་བྱིན་སོགས། ། mutek tönpa druk dang lhejin sok By defeating the six teachers of the tīrthikas, Devadatta and the rest, འཁོར་མོ་འཇིག་གི་ཡུལ་དུ་བདུད་རྣམས་བཏུལ། ། khormo jik gi yul du dü nam tul As well as the maras in Varānasī;1 ཐུབ་པ་གཡུལ་ལས་རྒྱལ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། tubpa yul lé gyal la chaktsal lo You were the mighty sage, victorious in battle. སྲིད་པ་གསུམ་ན་དཔེ་མེད་ཡོན་ཏན་གྱི། ། sipa sum na pemé yönten gyi Homage to you, who performed great miracles in Śravastī, མཉན་དུ་ཡོད་པར་ཆོ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་བསྟན། ། nyen du yöpar chotrul chenpo ten Unmatched in their splendour in all the three realms, ལྷ་མི་འགྲོ་བ་ཀུན་གྱིས་རབ་མཆོད་པ། ། lhami drowa kün gyi rab chöpa And through the offerings made by gods, humans and other beings, བསྟན་པ་རྒྱས་པར་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། tenpa gyepar dzé la chaktsal lo Caused the teachings to prosper and increase. ལེ་ལོ་ཅན་རྣམས་ཆོས་ལ་བསྐུལ་བྱའི་ཕྱིར། ། lelo chen nam chö la kuljé chir Homage to you, who, to spur the lazy on to the Dharma, རྩྭ་མཆོག་གྲོང་གི་ས་གཞི་གཙང་མ་རུ། ། tsachok drong gi sashyi tsangma ru Left your body, though immortal and like a vajra, འཆི་མེད་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་སྐུ་གཤེགས་ནས། ། chimé dorje tabü ku shek né And passed into parinirvāṇa མྱ་ངན་འདའ་བར་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། nya ngen dawar dzé la chaktsal lo In the pure abode of Kuśinagara. ཡང་དག་ཉིད་དུ་འཇིག་པ་མེད་ཕྱིར་དང༌། ། yangdak nyi du jikpamé chir dang Homage to you, who, to show that you had not in reality perished, མ་འོངས་སེམས་ཅན་བསོད་ནམས་ཐོབ་བྱའི་ཕྱིར། ། ma ong semchen sönam tobjé chir And so that beings of the future could gain merit, དེ་ཉིད་དུ་ནི་རིང་བསྲེལ་མང་སྤྲུལ་ནས། ། denyi du ni ringsel mang trul né Emanated a wealth of relics, and caused སྐུ་གདུང་ཆ་བརྒྱད་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། kudung cha gyé dzé la chaktsal lo Your remains to be divided into eight portions. Patrick Gaffney Rigpa Translations, 2008 ↑ Tib. ‘khor mo ‘jig. According to Sakya Paṇḍita’s Gateway to Learning (mkhas ‘jug), this is an alternative name of Varānasī.
